Yeni İş Kanununda Çalışan Anneler Hangi Haklara Sahip Olacaklar?
İçindekiler
Çalışan annelerin hakları yeni iş kanununda yeniden düzenlendi.
Yeni İş Kanununa Göre Çalışan Annelerin Hakları
Son dönemlerde devlet tarafından çalışan annelerin iş dünyasında daha aktif olmalarını sağlayacak yeni düzenlemeler yapılıyor. Bu düzenlemelerin bazıları daha önce uygulamada olan hakların değiştirilmesi olarak karşımıza çıkarken bazıları ise, çalışan annelere sağlanacak olan yeni hakları kapsıyor. 2017 Yeni iş kanununa göre çalışan annelerin hakları; annelik izni, doğum izni, yarım gün çalışma izni, ücretsiz izin, kısmi süreli çalışma hakkı, doğum raporu, ücretli izin, süt izni, işçi ve engelli anneler için ücretli ve yarım çalışma hakları yeniden düzenleniyor. Çalışan annelerin ihtiyaçları doğrultusunda kullanabilecekleri haklar ile Yeni iş kanununa göre çalışan annelerin hakları ve doğum izni süreleri ile ilgili detaylı bilgiyi yazının devamında bulabilirsiniz.
2017’de Çalışan Annelere Yeni Haklar
2017 yılında çalışan anneler için düzenlenen yeni haklar kapsamında kadın çalışanların doğum izninde uygulama değişti. Buna göre, artık 3 yaşından küçük evlat edinenler de annelik izni kullanabilecek. Anne olan işçi, çocuğu okula başlayana kadar kısmi süreli (yarım zamanlı) çalışma hakkından yararlanabilecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Annelik İzni yönetmeliği, Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Çalışan annelere sağlanan yeni haklar ve detayları ise şöyle;
Analık İzni 8 Hafta
Yeni yönetmelikle kadın çalışanların doğum öncesi ve sonrasındaki sekizer (8) haftalık analık izinleri korunurken, bu hak, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen işçiye de tanındı.
Kadın İşçilerin Doğum İzninde Uygulama Değişti
Düzenlemeyle kadın işçilerin doğum izninde yapılan değişikliğe göre artık, 3 yaşından küçük çocuğu evlat edinenler de “analık izni” hakkında yararlanabilecekler. Aynı zamanda anne olan işçi isterse, çocuğu okula başlayana kadar “kısmi süreli çalışma” hakkından da yararlanabilecek.
Annenin Vefatında Annelik İznini Baba Kullanacak
Annenin doğumda veya doğum sonrasında ölümü halinde annelik izni hakkını baba kullanabilecek.
İsteyen Anne Haftalık Çalışma Süresinin Yarısı Kadar Ücretsiz İzin Talep Edebilecek
Kadın işçi, annelik izninin bitiminden sonra istemesi durumunda; ilk doğumda 60, ikinci doğumda 120 ve sonraki doğumlarda 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin yapabilecek. Bu hakkı evlat edinen erkek işçi de kullanabilecek.
6 Aya Kadar Ücretsiz İzin Talep Edebilecek
Kadın çalışan isterse annelik izninin bitiminden itibaren altı aya kadar ücretsiz izin kullanabilecek.
5 Yıl Yarım Gün Çalışma Hakkı
Yeni yönetmelikle çalışan annelere gelecek olan diğer bir hak da 5 yıla kadar süren kısmi süreli diğer bir ifadeyle yarım gün çalışma hakkı. Yasaya göre; kadınlar doğum yapmaları halinde analık izni sonrasında birinci doğumda 2 ay, ikincisinde 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle yarım gün çalışıp tam maaş alabilecek. Engelli çocuğu olanlarda süre 12 ay olarak uygulanacak. Bu hükümlerden faydalanacaklar süt izninden yararlanamayacak. Yarım gün çalışan anne 6 aya kadar tam maaş alabilecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu müjdeyi verdi.
Çalışan annelerin yarı zamanlı çalışma hakkıyla ilgili düzenlemede sona gelindi. Kamuda çalışan kadınların en çok beklediği konunun kısa bir süre içerisinde çıkacak yönetmelikle sonuca bağlanacağı bildirildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu yapmış olduğu açıklamada, “İnşallah bu kamuda yarı zamanlı çalışma ile ilgili yasal düzenlememizin yönetmeliği gelecek hafta itibariyle Başbakanlığa gönderilmiş olacak ve inşallah uygulamaya geçmiş olacak” dedi.
Memur Annelerde Durum Biraz Farklı Olacak
Özel sektörde çalışan annelerin maaşın yarısını patron, 823 liraya kadar olan kısmını ise, devlet verecekken, memur annelerde ise bu durum biraz farklı olacak. Memur anneler yarım gün çalışsa da tam maaş alacak. Kadın isterse haftalık çalışma süresi olan 45 saati ikiye bölebilecek ya da bunu her gün kullanabileceği gibi haftanın belli günleri de çalışabilecek. Yani 3 gün izin yapıp 3 gün çalışabilecek. Bu duruma kurumlar karar verecek.
İlkokul Çağına Gelene Kadar Herhangi Bir Zaman Diliminde
Düzenlemeye göre, anne olan kadın işçi, çocuğu mecburi ilköğretim çağına gelene kadar herhangi bir zaman diliminde “kısmi süreli” çalışma talep edebilecek. Annenin bu haktan yararlanabilmesi eşinin çalıştığını belgelemesi şartı aranıyor.
Vardiyalı Çalışanlarda İzine Bağlı
Kısmi süreli çalışma hakkından; vardiyalı çalışılan sanayi işletmeleri, özel sağlık kuruluşları ve bir yıldan az çalışılan mevsimlik işlerde işverenin iznine bağlı olarak yararlanılabilecek. Yarım Gün Çalışma Hakkı ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın…
Doğum İzinleri
Çalışan kadınların; hamilelik, doğum ve evlat edinme hakları 4857 sayılı İş Kanununda detaylı olarak belirlemiştir. Söz konusu kanun kapsamında İşçinin Doğum İzinleri İş Kanunu ile güvence altına alınmış olup, bu izinlerde bebeğin hakları da büyük ölçüde gözetilmiştir. Buna göre;
Doğum Yapan Anneler Hamilelik Sürecinde
Hamile işçilerin hakları diğer çalışanları haklarına göre bazı farklılıklar içerir. Buna göre, kadın işçilere gebelik döneminde sağlanan haklar kapsamında günde en fazla 7,5 saat çalıştırılabilmeleri yanında gece vardiyalarında çalışmaları da yasaklanmıştır. Hamile kadınların çalıştırılma koşulları İş Kanunu 74. Maddesinde şu şekilde belirtilmiştir: “Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.”
Hamilelik Süresince Doktor Kontrolleri İçin Ücretli İzin Kullanırlar
Çalışan kadınlar gebelikleri süresince periyodik doktor kontrolleri için ücretli izin kullanırlar, bu izinler yıllık izinden bağımsız olarak düşünülür. İşveren doktor kontrolü için söz konusu ücretli izinleri kadın işçiye vermek zorundadır.
Doğum Raporu
Çalışan kadınların hamileliklerinde doğum öncesinde ve doğum sonrasında doğum raporu verilmektedir. Doğumdan önce sekiz (8) ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam on altı hafta çalışmamaları esastır.
Doğum Öncesi Doğum Raporu;
- Tekil gebeliklerde Gebeliğin 32. Haftasında başlar. Anne adayının sağlık durumunun iyi olması durumunda doktorun onayıyla ve anne adayının talep etmesi üzerine doğumdan önceki 3 (üç) haftaya kadar yani izine en geç ayrılabileceği tarih olan gebeliğin 37. Haftasına kadar çalışabilir. Bu süreden fazla işe devam edilmesi yasaktır. Doktor izniyle işten geç ayrılan işçinin çalıştığı süre doğum sonrası süresine eklenir.
- Çoğul gebeliklerde; çalışan annenin çalışma süresi tekil gebelikteki doğum öncesindeki 8 haftalık süreye iki hafta eklenerek toplamada 10 hafta izin kullanma hakkı elde eder.
- Erken doğumda; kadın çalışanı doğum iznine çıkmadan erken doğum yapması durumunda ise, doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler doğum sonrası kullanacağı sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
- Doğumda ya da doğum sonrasında annenin kaybında; çalışan annenin doğumda ya da doğum sonrasında vefatı halinde doğum sonrası kullanılmayan süreler babaya kullandırılır.
Yukarıda belirtilen iş kanunda öngörülen süreler çalışanın sağlık durumuna ve işin özelliğine göre, doğumdan önce ve sonra gerekli görüldüğünde artırılabilir. Artırılacak bu süreler doktor raporu baz alınarak belirlenir.
Ücretsiz İzin
Çalışan annenin isteği üzerine on altı haftalık doğum izninin bitiminden sonra ya da çoğul gebeliklerde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Ücretsiz izin kararını çalışan kadın vermesi ve İş kanunu tarafından verilen bir hak olması nedeniyle bu izni kullanmak için işverenin onayı aranmaz.
Yeni iş kanununa göre çalışan annelerin hakları; Süt İzni
Çalışan annelere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat (1,5 saat) süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında olacağı ve kaça bölünerek kullanılacağı anne tarafından belirlenir. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır ve bebek 1 yaşına geldiğinde süt izni hakkı sona erer. Süt izni çalışan kadının fiilen çalıştığı süre için geçerli olup, çalışılmayan günler için süt hakkı bulunmaz. Doğum ve Süt İzni Hakkında Bilmeniz Gerekenler! Detaylı bilgi için tıklayın…
Yarım Çalışma
Doğumdan sonra analık izninin bitiminden sonra (doğumdan önce 8 hafta doğumdan sonra 8 hafta olarak verilen izinler) bebeğin bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla kadın çalışanın isteği halinde;
- Birinci doğumda altmış gün,
- İkinci doğumda yüz yirmi gün,
- Sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün
- Süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
- Çoğul doğum halinde ise, bu sürelere otuzar gün eklenir.
Yarım çalışma hakkının tercih edildiği durumlarda süt izni hakkı ortadan kalkar. Yarım çalışma sonrası tam zamanlı çalışmaya döndüğü zaman çalışan annenin çocuğu 1 yaşına gelmemişse süt iznini kullanılmaya devam eder.
Yarım Gün Çalışma – Kısmi Çalışma
Yeni iş kanununa göre çalışan annelerin hakları arasında yarım gün çalışma hakkı da bulunuyor. Doğumdan sonra kullanılan; doğum raporu, ücretsiz izin, yarım çalışma gibi izinlerin bitiminden sonra, mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar anne ya da baba çalışan kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir. Bu talep işveren tarafından karşılanır ve geçerli fesih nedeni sayılmaz. Haktan yararlanarak kısmi süreli çalışmaya başlayan çalışan aynı çocuk için yeniden bu haktan yararlanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilir. Bu isteğini işverene en az bir ay önce yazılı olarak bildirmesi gerekir. Anne babadan herhangi birinin çalışmaması durumunda kısmi süreli çalışma hakkından yararlanılamaz.